Soykırımın Cinsiyetçi Tecrübeleri

Enfalden Kurtulan Kadınlar

Irak yönetimi, Şubat ve Eylül 1988 tarihleri arasında 2000’den fazla Kürt köyünü yıktı, onbinlerce kişiyi öldürdü ve çok daha fazla sayıda insanı zorla yerinden etti. Bu harekat, “savaş ganimeti” anlamına gelen Enfal kelimesiyle adlandırıldı. Operasyondan kurtulanlara göre Enfal Eylül’de bitmedi: Felaketin sonrasında yaşananlar yani gaz saldırıları, zorla kaybetmeler ve kamplardaki yaşam da Enfal hikâyesinin bir parçasını oluşturuyor.

Bu kitapta, Kürt kadınlarının Enfal sırasında yaşadıkları şiddet, yıkım, sevdiklerinin zorla kaybedilmesi ve kendilerinin hapsedilmesi gibi tecrübeler incelenmektedir. Kitapta, kadınların soykırımdan sonra hayatta kalmak için başvurdukları stratejiler ele alınmaktadır. Choman Hardi, kadınların kendi tanıklıklarını bir araya getirip aydınlatarak aşırı politize edilmiş, basitleştirilmiş ve milliyetçilikle bezenmiş hâlihazırdaki söylemin aksine Enfal söylemini yeniden inşa ediyor. Hardi, cinsel şiddetin kurbanı olmalarına rağmen sorumlu tutuldukları için kadınların ataerkil toplum içindeki cinsel istismar ve tecavüz konularında sessiz kalmaları meselesini de tartışıyor.

Soykırımın Cinsiyetçi Tecrübeleri, Saddam Hüseyin’in Kürtlere karşı yürüttüğü savaşla ilgili değerli ve ikna edici bir kaynak. Dr. Hardi’nin titiz çalışması, az araştırılmış bu meseleyi anlaşılır ve itidalli bir şekilde açıklığa kavuşturuyor. Hardi’nin hadiselere hakim olması ve hayatta kalanların anlatılarını analiz ediş biçimi kitabı ilgi çekici kılıyor. Toplumsal cinsiyet ve soykırımla ilgilenen herkesin okuması gereken bir kitap.

Dış dünya ve uluslararası toplum tarafından kendi kaderine terkedilen bu kadınların hafızaları, perişanlığın haykırışıdır. Bu kitap; birçok kişinin kaderi için karar verecek güce sahip olanların işledikleri cinayetler, eziyetler ve illegal, korkunç eylemleri hakkında bir çalışmadır. Bu hikâyeleri okuyan ve dinleyen bizler onlardan çok şey öğreneceğimiz gibi onların şu anki acil ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlamak için de elimizden geleni yapmalıyız.

- Selma Leydesdorff, Amsterdam Üniversitesi

Tecrubeyên Cinsî yên Jenosîdê

Xebata Choman Hardi (Çoman Herdî) a bi navê “Tecrubeyên Cinsî yên Jenosîdê – Jinên ku ji Enfalê xilas bûne” din ac weşanên Avestayê de derket. Kitêb ji aliyê Hikmet İlhan ve ji Îngilîzî bo Tirkî hatiye wergerandin.

Hikûmeta Iraqê di destpêka salên 80yî de li dij gundên Kurdistanê harekatek da destpêkirin: Enfal. Di vê operasyona ku navê xwe ji Qur’anê werdigirt û dihat maneya “xenîmetên şer”, zêdeyî 2000 gundê kurdan hatin şewitandin, bi sedhezaran insan koç kirin û hatin qetilkirin. Choman Hardi, di xebata xwe de li ser rewşa jinên bermayiyên Enfalê radiweste.