Vartovyan Kumpanyası ve Yeni Osmanlılar

Osmanlı tiyatrosu tarihi Cumhuriyet sonrasında çeşitli araştırmacılar tarafından ele alındı. Kimileri yaşadıklarını, gördüklerini anlattı; kimileri ise sosyal bilimler alanının bilimsel disiplini içinde hareket etmeye çalıştı. Ancak bu çabaların büyük bir bölümünün ortak bir noktası vardı ki, bu aynı zamanda hepsinin en temel eksikliğiydi: Cumhuriyet dönemi araştırmacıları, Osmanlı tiyatrosu gibi çokkültürlü bir olguyu tek boyutlu bir çerçeve içinden, "ulusalcı" bir tarih paradigmasına sıkıştırarak ele almayı tercih ettiler. Konu ile ilgili literatür, hep "Türk Tiyatrosu" başlığıyla sunuldu; dolayısıyla hep eksik kaldı, bir parçası hep görmezden gelindi.

Osmanlı tiyatrosu tarihini gerçekte olduğu gibi, yani çokkültürlü bir girişim olarak ele alan bu kitap, söz konusu alana alternatif bir yaklaşımla yönelen ilk çalışmalardan biri olarak görülebilir. Temel hedefi, kadrosunu büyük oranda Ermenilerin oluşturduğu Vartovyan Kumpanyası ile tiyatroyu politik bir mücadele alanı haline getirmeyi hedefleyen Müslüman entelektüellerin kısa süren birlikteliğinin hikâyesini, eleştirel bir dille okuyucuya sunmaktır.